Het is een periodiek ritueel: de hostingbranche die in het geweer komt tegen dubieuze verzoeken van de overheid om content of sites offline te halen. Hiervoor zijn verschillende wegen, zoals Notice en Takedown-verzoeken of de gang naar de rechter(-commissaris) voor een bevel.
Maar keer op keer blijkt dat de overheid vooral informele verzoeken doet, en daarmee het probleem en de verantwoordelijkheid over de heg kiepert bij hosters. Deze keer gaat het om mogelijk extremistische uitingen online, die de antiterreurorganisatie NCTV offline wil hebben.
Misbruik van autoriteit
Digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom (BoF) legt uit waarom het vragen om sites offline te halen verkeerd is: het is een vorm van misbruik van autoriteit. Het weegt namelijk veel zwaarder als zo'n verzoek van een overheidsinstantie als de NCTV komt dan van een willekeurige derde.
"We zijn geneigd gehoor te geven aan verzoeken van een autoriteit, zelfs als zo'n verzoek strijdig is met ons geweten. Het verklaart ook meteen waarom de bevoegdheden van gezagsdragers in onze maatschappij voorzien zijn van strikte waarborgen. En het is de reden dat de overheid niets mag vragen wat zij ook kan vorderen", aldus Rejo Zenger van BoF.
Maar een formele vordering of bevel heeft wél een wettelijke grondslag. En het voorkomt dat hosters permanent de moraalpolitie spelen over hun klanten. In praktisch alle gevallen is namelijk de strafbaarheid niet evident, en doet de hoster er goed aan terughoudend te zijn met het offline trekken van sites van zijn eigen klanten.
Ongewenste uitingen
En als het wel duidelijk strafbaar is, kan de overheid overgaan tot vervolging en bevelen tot het verwijderen van informatie. Zenger: "In alle andere gevallen heeft de overheid niets te vinden. Zelfs een verzoek is dan misplaatst."
Dat gaat wat ver, want hosters wijzen op evident illegale en strafbare zaken zou moeten kunnen. Maar het is duidelijk dat daar niet het probleem ligt. De overheid, in casu NCTV, wil het web zoveel schoonwassen van alles wat naar jihadisme riekt, ook al is het waarschijnlijk niet strafbaar.
De NCTV stelt slechts dat het hosters wijst op sites die waarschijnlijk in strijd zijn met de voorwaarden die de hoster hanteert. Maar ook hier geldt dat het veelal gaat over grensgevallen of "subtiele propaganda" voor het jihadisme. Dat is voer voor juristen. Ja, hosters hebben hierin een eigen verantwoordelijkheid. Maar nee, het is niet aan de overheid om hosters te wijzen op de duizend en één grensgevallen tussen smakeloze opmerkingen en haatzaaien of andere strafbare uitingen.
Al jaren heikel punt
Zoals de Joode van Leaseweb stelt in het Financieele Dagblad: "Wij zijn geen leeftijdskeuring of censuurinstantie. De overheid heeft een prima juridisch instrument om content te verwijderen, maar kiest ervoor om dat bij vermeend jihadisme niet te gebruiken."
De kwestie speelt al jaren. De regering deed zelfs een poging om het wettelijk mogelijk te maken dat Officieren van Justitie eigenhandig, zonder rechter(-commissaris) sites offline kunnen dwingen, al dan niet via de hoster. Dat plan stuitte op breed verzet en is de koelkast in gegaan.
Collateral damage
Maar zelfs binnen de huidige regels is er regelmatig sprake van overreach door Justitie. Dan worden worden honderden sites offline gehaald om één fout plaatje. Of wordt geen acht geslagen op virtualisatie. Voor één verdachte site wordt meteen de hardware in beslag genomen, terwijl daar vaak nog tientallen andere virtuele servers van bonafide klanten op draaien, met alle gevolgen van dien.
Reageer
Preview