De opkomst van de thuiscomputer - deel 2
We gaan verder in de jaren 80, met machines als Amiga, Atari ST, Sinclair QL.
Het is weer vrijdag, dus tijd voor een terugblik naar de vorige eeuw. Deze week gaan we verder waar we onlangs gebleven waren met de opkomst van de pc eind jaren 70. We bevinden ons inmiddels in de jaren tachtig.
De opkomst van de thuiscomputer - deel 2
Het is weer vrijdag, dus tijd voor een terugblik naar de vorige eeuw. Deze week gaan we verder waar we onlangs gebleven waren met de opkomst van de pc eind jaren 70. We bevinden ons inmiddels in de jaren tachtig.
Het eerste deel van de artikelen over thuiscomputers ging over het begintijdperk, van 1977 tot begin jaren 80. De grote namen in de huiscomputers waren tegen het einde van die periode de Sinclair ZX Spectrum en de Commodore 64. Wereldwijd waren het daarnaast vooral de Tandy Radio Shack TRS-80 en de Atari 400/800 die het goed deden. De rest van de markt was verdeeld over een flink aantal merken en modellen, vooral van Engelse afkomst, zoals de BBC computer, de Oric, Dragon en meer.
Het begin van de pc
De meeste modellen hadden 64 kB geheugen (ja, er staat echt kilobyte) waarvan na aftrek van het ingebouwde "besturingssysteem" plus programmeertaal -Basic gewoonlijk- 48 kB overbleef, waarvan ook nog een paar kB gereserveerd was voor het videogeheugen. Maar wat het voornaamste was: met deze thuiscomputers kon je programma's maken en uitvoeren waar je dingen mee kon doen die op dat moment ongekend waren: computerspelletjes, databeheer, spreadsheet, tekstverwerking en tekenprogramma's.
Bijna alles wat je vandaag ook voor je pc of smartphone kan krijgen, alleen nog zonder alle programma's en mogelijkheden die van het internet afhankelijk zijn. In diezelfde periode bracht IBM de PC uit: bedoeld voor zakelijk gebruik en met een prijs van 1565 dollar bij de introductie op 12 augustus 1981 niet bepaald een concurrent voor de thuiscomputers, maar wel een belangrijke stap in de computerhistorie.
De tweede revolutie
Slechts enkele jaren na de introductie van de thuiscomputer vond een tweede revolutie plaats. Deze revolutie kwam omdat de specificaties van hardware zo spectaculair snel verbeterde. Het begon eigenlijk met de Apple Lisa, op 19-1-1983. Lisa was de naam van de dochter van Apple medeoprichter Steve Jobs en de (erbij bedachte?) afkorting voor de computer betekende "Local Integrated Software Architecture".
Dit was de eerste computer met een GUI (Graphical User Interface) die je met een muis bediende in plaats van een prompt waar je opdrachten of regels Basic programmacode intikte. Het basisidee van de GUI en de muis had Steve Jobs opgedaan tijdens een bezoek aan een Xerox researchcentrum PARC waar ze al in de jaren 70 zoiets hadden. Alleen was het Steve Jobs die voor zich zag hoe je er de bediening van een pc radicaal mee kon vergemakkelijken.
Lisa ondergesneeuwd
In de Lisa zat ook nog eens een echte harde schijf van maar liefst 5 Mb en de Motorola 68000-processor ondersteunde 2 Mb geheugen. Deze Lisa was nog veel minder bedoeld als thuiscomputer want hij kostte bijna 10.000 dollar. De Macintosh volgde een jaar later en kostte maar een kwart van dit bedrag. Maar het systeem met een ingebouwd zwart/wit-schermpje had het moeilijk in een markt gedomineerd door de goedkopere IBM PC en veel goedkopere en bovendien kleurrijke thuiscomputers zoals vooral de Commodore 64.
De Commodore Amiga 1000
Coherent (Unix kloon usd 99) van Mark Williams company was pre-emptive multitasking en eerder dan de Amiga!
2 jaar geleden open source geworden. Als ze dat gelijk hadden gedaan was Linux nooit ontstaan ;)
De Z80 kon de 8080 instructie set verwerken, en had een aantal verbeteringen en uitbreidingen hierop.
En toch mis ik CP/M in dit geheel.
Oef ... wel wat blunders... Unix / VMS / Multics / TSO / MVS etc. bestonden echt al jaren toen de Amiga ontstond.. Dus Amiga was absoluut niet het eerste systeem met multitasking. Mogelijk was dit voor de schrijver nieuw....
Inderdaad mis ik de Acorn & BBC machine (waarvan de 32bit Processor uitbreiding de naam Advanced Risc Machine had, een architectuur die we nog steeds kennen: ARM).
Een Z80A (Little Endian) (Zilog processor, is door EX-Intel werknemers ontworpen processor die een verbetering van de 8080/8085 was) en die was absoluut niet compatible met de 68000/68008 (Big Endian) reeks die bij Motorola vandaan kwam.
de 68008 had als voordeel dat die op een 8 bit bus aangesloten kon worden. (vgl. 8086/8088) Er was in die periode veel 8 bit randapparatuur beschikbaar en nog niet veel 16 bit. Daarom was de IBM-PC ook op 8088 gebaseerd.
Of de Exidy Sourcerer, het Nederlands equivalent van de BBC computer (Aangeboden bij de TELEAC cursus)
Bedankt voor je reactie www, maar het valt wel mee met die blunders. Natuurlijk waren er al eerder multitasking systemen. De Amiga was echter de eerste huiscomputer met pre-emptive multitasking - en het artikel gaat over huiscomputers. De Acorn BBC is in het eerste artikel beschreven. Over de 68008 backward compatibilty had ik eerder al eens gelezen en ik vond het nu weer terug in [Link]. Dus als het niet klopt heeft ook The Register het verkeerd.
De 68008 is helemaal niet backward compatible met een Z80. Een 68008 heeft dezelfde instructieset als de 68000 welke compleet anders is dan de instructieset van de Z80. De 6800x instructieset was in mijn opinie veel eleganter dan de Z80 maar dat is een andere discussie.
Ik vermoed dat de term "backward compatibility" uit het gelinkte artikel slaat op het feit dat de 68008 een 8-bits databus had. Hierdoor was de processor "backward compatible" met alle peripheral chips die gemaakt waren voor de 8-bits MC6800 serie.
de 68000 (68008) is het grote broertje van de 6800 chips.
de 6800 reeks was niet compatible met de 6500 reeks (apple ][ processor familie).
Cpu-World: [Link]
6800: [Link]
68000: [Link]
Z80: [Link]
6502: [Link]
8080: [Link]
8085: [Link]
Qua stamboom en opvolging zou de BBC Micro via de Acorn Archimedes met enige creativiteit uitmonden in wat vandaag de dat de Raspberry Pi is.
Zie ook deze documentaire voor een mooi inkijkje in de prille Britse computerindustrie. [Link]
Hallo Bassman,
Leuk, die documentaire. Ik heb deze gedownload van YouTube en ik ga 'm later bekijken, bedankt voor de tip. Interessante link naar de Rasberry Pi. En dan te bedenken dat die laatste nu een paar tientjes kost en huiscomputers misschien in dat tijdperk goedkoop werden gevonden maar toch altijd vele honderden guldens kostten.
De sinclair was wat dat betreft eerder een voorloper van de RPI
[Link]
Maar verder trouwens een heel leuk artikel. Er is vast op bepaalde zaken af te dingen en de meningen en feiten op computergebied liepen ook toen al flink door elkaar.
Reageer
Preview