Willen Flash en zijn vriendjes het licht uit doen?

Adobe's Flash ligt zwaar onder vuur. Met dank aan Steve Jobs lijkt het einde van de RIA plugins in zicht.

Adobe's Flash ligt zwaar onder vuur. Steve Jobs lijkt vast van plan de doodskist tot de laatste nagel dicht te spijkeren. Het einde van de RIA plugins lijkt in zicht.

Willen Flash en zijn vriendjes het licht uit doen?

Adobe's Flash ligt zwaar onder vuur. Met dank aan Steve Jobs lijkt het einde van de RIA plugins in zicht.

Het zijn spannende tijden voor Adobe. Nadat Apple CEO Steve Jobs in niet mis te verstane bewoordingen een kennelijk einde maakte aan de idee dat Flash ooit nog op een iPhone of –Pad zal verschijnen, vroeg Adobe om een onderzoek naar mogelijke kartelvorming bij Apple. Maar als zo’n onderzoek niets oplevert, kon dat wel eens het eind betekenen voor Flash, en wellicht zelfs voor RIA (Rich Internet Application) platforms in zijn algemeenheid.

Op dit moment is Flash, samen met zijn broertjes Flex en AIR, verreweg het populairste RIA platform. Met een dekking van meer dan 90 procent van alle pc’s veegt het nog altijd de vloer aan met concurrenten van de grote namen, zoals Microsoft Silverlight en Sun JavaFX, en eet het kleine spelers als Curl voor ontbijt.

Toch zegt dat niet zo gek veel. RIA-tools mogen dan in de loop der tijd gegroeid en verfijnd zijn, het hele concept van RIA’s is nooit erg aangeslagen bij gewone gebruikers. Dat gedoe met plug-ins en runtimes en onverwachte crashes en geheugenlekken en beveiligingsgaten – de lijst met klachten is veel te lang. Als ze mochten kiezen zouden veel gebruikers net zo lief helemaal geen Flash gebruiken. En nu Jobs openlijk HTML5 aanwijst als de vervanger van Flash of andere RIA runtimes voor de iPhone en de iPad, lijkt het erop dat die gebruikers in elk geval op het Apple platform hun zin gaan krijgen.

Dat slaat een stevige bres in de cross-platform capaciteiten van Flash, terwijl Adobe die nou juist aanprijst als een van de belangrijkste pluspunten. Zonder een duidelijke ingang in de wereld der mobiele apparaten, en met de groeiende mogelijkheden van HTML hijgend in de nek, beginnen Flash en vergelijkbare tools hun waarde te verliezen. Kan het zo zijn dat het tijdperk van de RIA’s langzamerhand ten einde loopt?

Het einde is nabij

Jobs denkt in elk geval van wel. “Flash is bedacht in de tijd van de pc’s,” schrijft hij, en passant suggererend dat de hele industrie inmiddels al weer kilometers verder is terwijl Flash is achtergebleven. Weliswaar is niet iedereen het met hem eens (Adobe CEO Shantanu Narayen was bijvoorbeeld tamelijk uitgesproken), maar je hoeft niet van Steve te houden om de aanwijzingen te zien die suggereren dat Flash inderdaad zijn beste tijd wel heeft gehad.

De meeste argumenten die Jobs aandraagt, draaien om het feit dat Flash niet geschikt is voor mobiele platforms, vanwege zwakke prestaties, gebrek aan hardware acceleratie voor video, overdreven energieverbruik en onvoldoende ondersteuning voor alternatieve input-apparaten zoals aanraakschermen. “We hebben nu al een paar jaar lang regelmatig aan Adobe gevraagd ons een mobiele apparaat, enig mobiel apparaat, te tonen waarop Flash soepel draait,” schreef Jobs. “We hebben het nooit gezien.”

Vanuit Apples PR-perspectief zijn dat valide punten. Gebruikers van mobiele telefoons zijn nu eenmaal geneigd om, al dan niet terecht, alle prestatieproblemen te koppelen aan de leverancier van het toestel. Een iPhone die een signaal verliest is een iPhone die een signaal verliest, of dat nou aan de hardware van Apple ligt of aan het netwerk. Op dezelfde manier wordt Apple opgezadeld met de schuld voor iPhones die lastig in gebruik zijn, waarop applicaties traag draaien en waarvan de batterij razendsnel leegloopt, ook als dat eigenlijk wordt veroorzaakt door een slechte RIA runtime.

Belangrijker nog is dat de kritiek die Jobs nu uit over Flash op mobiele apparaten wel heel erg doet denken aan de klachten die het platform ook op de pc al jarenlang achtervolgen. De prestaties van Flash op Max OS X zijn bijvoorbeeld nog steeds niet bepaald om over naar huis te schrijven, en het Adobe AIR platform wordt geplaagd door geheugenlekken. Het ontbreekt Flash aan ondersteuning voor standaard browserfuncties, zoals bookmarks en de ‘terugtoets’. En Flash ziet er dan misschien leuk uit in een browservenster, maar voor andere toepassingen is het ongeschikt. Dankzij zijn voorgeschiedenis als multimedia bestandsformaat kan Flash niet goed overweg met hulpmiddelen voor visueel gehandicapten, en zoekmachines hebben veel meer moeite met het indexeren van Flash content dan met het veel meer tekst-gebaseerde HTML. Hetzelfde geldt overigens voor de meeste andere RIA plug-in platforms.

Maar de belangrijkste klacht van Jobs over Flash is wel dat Flash een proprietary platform is: om Flash-applicaties te kunnen bouwen zijn ontwikkelaars schatplichtig aan Adobe, zowel voor de Flash runtime zelf, als voor de ontwikkelingstools die ze er bij nodig hebben, en niets wijst erop dat dat binnenkort nog gaat veranderen. Adobe staat het vrij functionaliteit toe te voegen of te verwijderen, de API’s te veranderen, de prijzen en licentievoorwaarden aan te passen, of zelfs zijn producten helemaal terug te trekken; ontwikkelaars hebben het maar te slikken.

Aan de andere kant staat HTML: een volledig open platform met wortels in de vrije software, en onderhouden door een door de industrie gedragen consortium. Zo beschouwd is het een wonder dat er nog ontwikkelaars zijn die het risico willen nemen in zee te gaan met een proprietary RIA platform – zeker nu HTML5 een enorme belofte inhoudt voor multimedia en interactiviteit. Logisch dus dat niet alleen Apple, maar ook Google en zelfs Microsoft HTML5 aanwijzen als “de toekomst van het web”.

Een beetje vreemd...

Toch is dit ook het argument dat een beetje vreemd klinkt uit de mond van Steve Jobs: Flash mag dan proprietary zijn, maar dat geldt in even grote mate voor Apple’s eigen Cocoa API’s voor het iPhone OS. Bovendien kunnen ontwikkelaars voor andere smartphone platforms, zoals Android, BlackBerry en Symbian, hun apps in Java of andere talen schrijven, terwijl iPhone ontwikkelaars vastzitten aan Objective-C, een taal die zo’n beetje alleen door Apple nog wordt gebruikt.

Apple is dan ook bepaald niet de kampioen van de openheid, ook al wil Jobs ons dat graag doen geloven, en de verdenking ligt op de loer dat Apple andere motieven heeft om Flash de voet dwars te zetten. Misschien is Apple bang dat een onbeperkte Flash runtime iPhone gebruikers in staat zou stellen Flash-applicaties direct van het web te downloaden, waarbij ze de App Store (toch een leuke inkomstenbron voor Apple) links laten liggen. Het zou wat dat betreft een welkome blijk van goed vertrouwen zijn als Apple de fatwa op zou heffen rond Adobe’s Flash CS5 cross-compiler.

Nu Flash zijn entree maakt op Android en andere platforms, zullen we snel genoeg zien of de instincten van Steve Jobs nog altijd werken. Ik zelf verwacht dat Flash lang niet zo populair gaat worden onder mobiele ontwikkelaars als Adobe hoopt, om alle redenen die Jobs heeft genoemd en meer. Wat mij betreft was het moedig van Jobs om het tijdperk van de proprietary RIA platforms ten einde te verklaren. Ik zal er in elk geval geen traan om laten.